Bevrijdingsvuur: Een Moment van Herinnering en Vrijheid

Op 4 mei stonden wij, de Kennemerrunners, bij het monument "Man voor het Vuurpeloton" op de Dreef in Haarlem. Het was een plek beladen met geschiedenis: hier werden op 17 maart 1945 vijftien verzetsstrijders gefusilleerd, onder wie vijf Haarlemse mannen. Terwijl de burgemeester van Haarlem, Jos Wienen, sprak, dwaalden mijn gedachten af naar de verhalen die ik kende, de herinneringen die me als vanzelf omhelsden.

 

Mijn schoonmoeder had me ooit verteld hoe haar vader, samen met andere omstanders, door de bezetters verplicht werd om te kijken naar de executie van die verzetsstrijders. Het is een beeld dat je nooit meer loslaat. Tegelijkertijd dacht ik aan mijn vader, die bakker was tijdens de oorlog. Uit zijn bakkerij, "De Voorzorg" aan de Zomervaart, werden regelmatig broodjes weggesmokkeld. Op een gegeven moment werd hij door de Duitsers te werk gesteld in een bakkerij in Berlijn.

 

Toen ik op 30 september 2007 mijn eerste marathon liep in Berlijn, kwam die gedachte aan mijn vader weer terug. Ik liep langs de Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche en vroeg me af: zou hij hier ook hebben gestaan? Zou hij naar deze kerk zijn gegaan, en hoe lang, waar en wanneer moest hij daar brood bakken voor de Duitsers? Een hardloopfoto van mij met die kerk op de achtergrond bracht die herinnering nog sterker terug.

 

Ook mijn moeder kwam in mijn gedachten. Zij overleefde de hongerwinter, waarin ze tulpenbollen at en vloerdelen van hun huis verbrandde in de kachel om warm te blijven. Net voor de bevrijding werd ze beschoten door achtergebleven Duitse soldaten, vlak bij het Provinciehuis. Ze kon gelukkig schuilen achter de bomen daar.

 

Na de herdenking vertrokken wij naar Wageningen om het bevrijdingsvuur op te halen en het in estafettevorm terug naar Haarlem te brengen. Als enige geboren en getogen Haarlemmer in het team kreeg ik de eer om het vuur te overhandigen aan de organisatie. Het moment dat ik met de andere lopers, begeleid door de stormlamp met het vuur, over de Dreef richting het podium rende, was magisch. De burgemeester was er niet, maar de voorzitter gaf mij de eer om het bevrijdingsvuur aan te steken.

 

En daar stond ik dan, voor duizenden mensen, met een brandende toorts in mijn hand. Op dezelfde plek waar mijn moeder ooit beschoten werd, stond ik nu in vrijheid, omringd door mensen die het vuur van de vrijheid met me deelden. Dat moment, op 5 mei 2018, zal ik nooit vergeten. Het is iets wat ik nu aan mijn kleinkinderen kan vertellen: opa mocht het bevrijdingsvuur ontsteken, een eer die vorig jaar nog aan premier Mark Rutte was toebedeeld.

 

Een paar dagen later, in het Spaarne Ziekenhuis, bezocht ik mijn schoonmoeder. Terwijl ik bij de receptie vroeg waar ze lag, keek de man achter de balie me aan en zei: "Ken ik u ergens van?" Ik lachte en antwoordde: "Ik zou het niet weten, ik ben geen bekende Nederlander." Maar toen ik wegliep, dacht ik: verrek, ik stond een paar dagen geleden nog op het podium voor duizenden mensen...

Fred

 

 

Dank aan alle Kennemerrunners en begeleiders, en aan Nico voor het prachtige verslag met foto's van deze bijzondere ervaring.