LAURENS JANSZOON COSTER - BEELD & BRONNEN
Een oud dagboekje en het bewijs van Loutjes betekenis
Soms duiken er herinneringen op uit onverwachte hoeken. Zoals een klein, handgeschreven boekje dat in onze familie bewaard is gebleven. Geen roman of geschiedenisboek, maar een dagboekje van de zetterij van Johan Enschedé en Zonen — de beroemde Haarlemse drukkerij aan het Klokhuisplein. Eeuwenlang klonken daar de geluiden van loden letters, persen en papier.
Tussen de vergeelde bladzijden vond ik aantekeningen over Laurens Janszoon Coster. Misschien heeft mijn grootvader ze zelf geschreven — zeker weten doe ik het niet, maar het idee alleen al maakt het bijzonder. Ik heb de fragmenten gefotografeerd en voeg ze graag toe aan het verhaal van Loutje. Niet als bewijs van een uitvinding, maar als stille getuigenis van wat hij voor Haarlemmers betekent. Geen mythe, maar een monument van betekenis.
1. In 1723 is het standbeeld van Laurens Janszoon Coster op het “Prinsenhof” geplaatst.
2. In 1801 is het standbeeld op de Grote Markt verplaatst.
3. Op 5 februari 1853 heeft de zuivere opbrengst van het weder ten tonele brengen van het vorige stuk van de typografische vereniging voor het standbeeld Laurens Janszoon Coster fl.52,35. De entree per persoon was 99 cent.
4. Op 7 mei 1853 plechtige onthulling van het monument in de gevel van de heer v.d. Möhlen ter ere van Laurens Janszoon Coster, door de aloude Rederijkers-kamer de Wijngaardranken.
5. In 1855 de Haarlemse Courant bericht dat de stenen voor het ‘'t standbeeld van Laurens Janszoon Coster hier ten stede per scheep zijn aangebracht, (men zegt uit Brussel).
6. Op 1 februari 1856 begonnen de steenhouwers aan de inrichting voor ‘t standbeeld van Laurens Janszoon Coster.
7. Op 17 mei 1856 is ‘t beeld van metaal Laurens Janszoon Coster op zijn voetstuk met stro omhuld geplaatst, is gegoten bij firma L.J. Enthoven en Co te ‘s Gravenhage.
8. Op 15 juli 1856 werd om 12:00 uur door ‘t luiden van de klokken ‘t “Costerfeest” te Haarlem den volke aangekondigd, de stad vertoonde zich in een feestelijk gewaad, door eere te vlaggen en groen en allerlei decoratien. Woensdag 16 juli 1856 had de eerste plechtigheid aan de station van de spoorweg plaats, daar werden door de Haarlemse typografische vereniging opgewacht de onderscheidende verenigingen met hunne banieren, Amsterdam, Leiden, Den Haag, Utrecht, Rotterdam, Arnhem, ‘s Hertogenbosch, Middelburg, de nieuwe Rotterdamse Courant (met Haarlem 10) etcetera verder breedvoerig in de nieuwspapieren.
9. Op 16 juli 1856 is het nieuwe metalen standbeeld van Laurens Janszoon Coster plechtig onthuld, gemaakt door de beeldhouwer L. Royer.
10. Op 27 juni 1903 werd door het muziekkorps “Laurens Janszoon Coster” aan de heer Joh. Enschedé wegens zijn benoeming tot het dragen van de………
11. Op 12 juni 1938 C.B.V. dag te Haarlem gehouden. Kranslegging bij standbeeld Laurens Janszoon Coster. Namens gemeentebestuur spreekt wethouder Reinalda. Carillon bespelings-Congres A.N.T.B. 13, 14 en 15 juni te Haarlem.
Belangrijke Bronnen:
Het boekje: Laurens Janszoon Coster: Feit en fictie van Hannah Goedbloed is een bibliofiele uitgave uit 2023, uitgegeven in samenwerking met de Stichting Laurens Janszoon Coster en het Noord-Hollands Archief (NHA). Goedbloed, conservator Oude Boekerij en Bijzondere Collecties bij het NHA, onderzoekt in dit werk de historische figuur Laurens Janszoon Coster en de mythevorming rondom zijn vermeende uitvinding van de boekdrukkunst. Ze concludeert dat er geen concreet bewijs is dat Coster de boekdrukkunst heeft uitgevonden, en dat deze claim al sinds de 19e eeuw ter discussie staat .
De uitgave is met zorg vormgegeven, met een handgedrukt omslag door Papyrus en fotografie van Vannessa Timmermans . Het boek telt 32 pagina's en is gebonden in cahiersteek.
ISBN: 978 90 832962 9 6
FOTO'S
